Tổng quan hệ sinh thái Solana (SOL Ecosystem) và những mảnh ghép quan trọng 2022

Solana (SOL) là gì?

Solana là một blockchain đơn chuỗi (single – chain), mã nguồn phi tập trung và bảo mật. Chúng cũng là tên của một công ty có trụ sở tại San Francisco duy trì dự án nguồn mở. Không cần sử dụng tới giải pháp “sharding” mà đa số các blockchain phổ biến đang hướng tới, cơ chế đồng thuận của Solana là sử dụng Proof of History kết hợp với Proof of Stake.

Chính vì vậy, Solana là giải pháp blockchain hữu hiệu cho phép mở rộng tốc độ giao dịch lên đến 65000 TPS và thời gian tạo khối 400ms mà không phải đánh đổi bằng việc suy giảm bảo mật hay mất tính phi tập trung.

Ưu điểm của Solana

Solana được phát triển định hướng tập trung vào việc cung cấp giải pháp cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, nó là một dự án mã nguồn mở được xây dựng trên toàn cầu mang tới khả năng mở rộng mạnh mẽ nhưng vẫn đảm bảo tính phi tập trung và bảo mật. Đi cùng với đó là một số ưu điểm như sau:

• Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình: Bạn có thể phát triển Solana bằng các ngôn ngữ C, C++, Rust, Move, tích hợp máy chủ ảo linh hoạt.
• Tốc độ giao dịch và tạo khối cực mạnh.
• Không lo ngại về vấn đề mở rộng của blockchain.
• Bảo mật cấp độ doanh nghiệp.

Để có được khả năng mở rộng cao, bên cạnh Proof of Stake, Solana đã phải kết hợp 8 giải pháp khác nhau bao gồm:

• Proof of History (PoH): Đây là một thuật toán khá mới với cơ chế đồng thuận xác minh thứ tự và thời gian giữa các giao dịch, điều này giúp giảm tải cho các Node mạng trong quá trình xử lý các khối bằng cách cung cấp một phương tiện mã hóa thời gian vào Blockchain.
• Cơ chế đồng thuận Tower BFT: Phiên bản PoH của cơ chế đồng thuận PBFT, tập trung vào việc cung cấp một bản sao máy trạng thái. Thuật toán được thiết kế để hoạt động trong những hệ thống không đồng bộ và được tối ưu hóa để có hiệu suất cao.
• Giao thức Turbine: Bằng cách chia các dữ liệu thành các đơn vị nhỏ hơn, giao thức này giúp dữ liệu được truyền đến mọi Node mạng bên trong blockchain dễ dàng hơn. Từ đó giúp Solana giải quyết vấn đề băng thông và tăng khả năng giải quyết các giao dịch nhanh hơn.
• Giao thức chuyển tiếp giao dịch ít mempool Gulfstream: Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nhận và chuyển tiếp giao dịch ngay cả trước khi tập hợp xong các khối chờ xác nhận tiếp theo trên Solana.
• Xử lý giao dịch song song Sealevel: Các Smart contract chạy song song với nhau để đạt được thời gian chạy hiệu quả hơn.
• Xử lý giao dịch Pipelining: Khi có một luồng dữ liệu đầu vào cần được xử lý theo một chuỗi các bước và có các phần cứng khác nhau chịu trách nhiệm cho từng bước, Pipelining sẽ đảm bảo rằng tất cả các bộ phận của phần cứng luôn hoạt động hiệu quả.
• Bộ nhớ mở rộng theo chiều ngang Cloudbreak: Thiết lập cấu trúc dữ liệu nơi các giao dịch được xử lý trong một phần mềm có chức năng tận dụng mọi phần cứng chịu trách nhiệm lập chỉ mục dữ liệu, giúp Solana đạt được khả năng mở rộng cao mà không có rủi ro về phân mảnh cơ sở dữ liệu.
• Lưu trữ dữ liệu Archivers: Cho phép mọi nút mạng sao chép thông tin từ chuỗi khối theo không gian có sẵn trên phần cứng của chúng

Giới thiệu về SOL Coin

Solana coin (SOL) là đồng tiền cơ sở của blockchain Solana. SOL Coin đóng vai trò chính trong việc duy trì tính ổn định, bảo mật và tạo động lực kinh tế cho các thành phần tham gia mạng.

SOL coin được sử dụng chủ yếu cho một số chức năng chính trong mạng Solana. Cụ thể như sau:

• Trả phí giao dịch: Mọi hoạt động có phát sinh phí trong mạng Solana đều dùng SOL coin để trả phí.
• Tham gia Staking: Với Solana, bạn có thể sử dụng SOL coin để tham gia staking và nhận thưởng là SOL coin.
• Dùng trong hoạt động quản trị: Trong tương lai, nếu có những quyết định ảnh hưởng tới hoạt động của mạng sẽ cần có một đợt bỏ phiếu. Để tham gia bỏ phiếu bạn cần dùng SOL coin.

Thông tin SOL Coin

• Name: Solana coin
• Ticker: SOL
• Loại Token: Utility Token
• Blockchain: Solana
• Thuật toán đồng thuận: POS & POH
• Tổng cung tối đa: đang cập nhật
• Nguồn cung lưu hành: 308,334,777 SOL

Hệ sinh thái Solana

Data (Tổng hợp dữ liệu)

• Pyth được phát triển với mục tiêu xây dựng một cách thức phân phối dữ liệu thị trường một cách phi tập trung, crosschain từ các Node uy tín đến Smart Contract và các hệ thống. Giải pháp của Pyth tập trung dựa vào dữ liệu thực tế có độ chính xác cao đồng thời có độ trễ thấp.Dự án đã được Jump Trading ươm mầm và cũng đã nhận được sự đóng góp từ các công ty giao dịch nổi tiếng khác, bao gồm GTS, Virtu Financial, Chicago Trading Company, IEX, Akuna Capital, DRW Cumberland, XR Trading và Hudson River Trading.
• Band Protocol (BAND) hoạt động như một giao thức khuyến khích người dùng đóng góp dữ liệu hình thành một mạng lưới phân tán. Tại đây, mọi ứng dụng dApp có cơ hội triển khai một cách thuận lợi hơn. Giao thức Band hoạt động tương tự như một điểm trung gian giữa nguồn dữ liệu internet và các khối blockchain. Nền tảng có nhiệm vụ xử lý yêu cầu từ nhiều nguồn phi tập trung, sau đó chuyển tiếp thông tin bằng phương pháp sử dụng dữ liệu nguồn cung cấp dữ liệu từ phần còn lại của mạng internet.

Oracles (Cung cấp dữ liệu Offchain)

• Switchboard là một mạng lưới oracle vận hành bởi cộng đồng và được xây dựng trên Solana blockchain. Switchboard cho phép các nhà phát triển tối đa hóa tiềm năng của Solana bằng cách tạo ra những nguồn cung cấp dữ liệu (data feeds) có độ chính xác và hiệu quả cao từ bất kì giao diện lập trình ứng dụng (API) nào.Cụ thể nền tảng cho phép bất kì ai sau khi đã được phê duyệt bởi DAO cũng có thể phát hành ra các dữ liệu on-chain để các nhà lập trình smart contracts có thể xây dựng dựa trên nó.
• Chainlink (LINK) là một mạng lưới Oracle phi tập trung, đóng vai trò là phần mềm trung gian giữa các hợp đồng thông minh và các nguồn dữ liệu bên ngoài, cho phép các hợp đồng thông minh truy cập an toàn vào nguồn cấp dữ liệu ngoài chuỗi. Hiểu một cách đơn giản thì ChainLink là cầu nối chuyển tiếp thông tin và dữ liệu từ thế giới thực vào Blockchain và ngược lại.

Lending & Borrowing

• Solend (SLND) là một giao thức Lending xây dựng trên Solana, người dùng có thể vay và cho vay các loại tài sản (crypto assets) mà không cần thông qua bên thứ ba bất kì. So với các nền tảng tương tự trên Ethereum, Solend có mức phí giao dịch thấp hơn, khả năng mở rộng các tiện ích bên trong nền tảng cũng khá tốt. Việc quản trị trên Solend có xu hướng chuyển dần sang phi tập trung (DAO) để cộng đồng có thể tham gia nhiều hơn vào dự án, tạo được cộng đồng phát triển.
• Oxygen (OXY) khá giống với giao thức thanh khoản Aave trên Ethereum, nền tảng cho phép người dùng nhận được lợi nhuận từ các token của họ. Oxygen là một dạng liquidity protocol được xây dựng trên Solana, người dùng có thể sử dụng Oxygen để leverage (tạo đòn bẩy) cho các khoản đầu tư hoặc thực hiện short position (vị thế bán khống).
• Larix (LARIX) là một giao thức cho vay phi tập trung trên nền tảng Solana. Larix áp dụng mô hình lãi suất động và tạo ra các nhóm quản lý rủi ro hiệu quả hơn về vốn, chẳng hạn như nhiều lựa chọn các loại tài sản thế chấp, mã thông báo tiền điện tử, stablecoin, tài sản tổng hợp, NFT, …( các khoản phải thu, hóa đơn, thế chấp, v.v.)
• Port Fiannce (PORT) là một giao thức thị trường tiền tệ trên Solana. Mục tiêu của nền tảng là cung cấp các dịch vụ lãi suất gồm: cho vay lãi suất thay đổi, cho vay lãi suất cố định và hoán đổi lãi suất vào Solana blockchain. Port Finance với định hướng trở thành cổng thanh khoản cho hệ sinh thái Solana DeFi thông qua giao diện người dùng đơn giản hơn, yêu cầu tài sản thế chấp thấp hơn, ngưỡng thanh lý có thể điều chỉnh dựa trên  tính thanh khoản.
• Ngoài ra có thể kể đến một số nền tảng như Jet Protocol, Solaris, Acumen, Port Finance

Central Bank

• Saber (SBR) là một nền tảng cung cấp thanh khoản cho DeFi liên chuỗi với sản phẩm chính là AMM. Nền tảng là một sàn giao dịch DEX-AMM trên blockchain của Solana, cho phép tối ưu hóa trượt giá thấp nhất, ý tưởng khá giống với từ Curve Finance.Saber cũng phát triển các tính năng yield cho phép người dùng kiếm lợi nhuận dựa trên việc cung thanh khoản.

Wallet

• Math Wallet (MATH) là một ví tiền mã hóa toàn diện đa nền tảng với khả năng lưu ký tất cả các token phổ biến hiện nay, cho phép hoán đổi token giữa các chain khác nhau. Math Wallet hướng tới việc trở thành một giải pháp toàn diện về việc lưu ký và sử dụng tiền mã hóa như tạo ra các ví ngay trong app cho phép lưu trữ, nhận và gửi token một cách đơn giản. Ngoài ra một số tính năng được bổ sung như theo dõi danh mục đầu tư, kiểm soát thu nhập từ mọi nguồn, bảo mật tài sản cổng thông tin ngay trong app, … 
• Coin98 (C98): Bên cạnh vài trò chính là sàn giao dịch cross-chain phi tập trung, Coin98 cũng phát triển cho mình Wallet là ví tiền điện tử non-custodial được sử dụng để lưu trữ, quản lý, giao dịch, hoán đổi tài sản kỹ thuật số đa chuỗi, đa nguồn. Hiện ví hỗ trợ hầu hết các Coin/Token phổ biến hiện nay
• Solflare Wallet là ví tiền điện tử được cộng đồng phát triển cho hệ sinh thái Solana. SolFlare Wallet hỗ trợ nạp rút và lưu trữ các mã thông báo trên Solana cũng như các mã thông báo SPL một cách đơn giản. SolFlare Wallet cũng được tích hợp tính năng là hỗ trợ stake trực tiếp trong ví.

DEX

• Orca (ORCA) là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) được phát triển và hoạt động dựa trên nền tảng Solana. Nhờ vậy, Orca cũng sở hữu các ưu điểm nổi bật từ hệ sinh thái Solana như phí giao dịch thấp, mạng lưới nhanh và thao tác đơn giản. Hoạt động dựa trên mục đích chung cho cả nền tảng lớn Solana, Orca không chỉ hỗ trợ các native tokens, stablecoin,… trong hệ sinh thái Solana, mà còn quan tâm đến trải nghiệm sử dụng cũng như tối ưu hiệu quả về vốn. Orca cũng giữ vai trò AMM DEX chủ lực của cả hệ sinh thái Solana.

• Serum DEX là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) được xây dựng trên nền tảng Solana, cho phép trao đổi giao dịch cross-chain giữa các blockchain khác nhau. Giống với Orca, Serum cũng có những ưu điểm về tốc độ giao dịch nhanh và phí giao dịch thấp. Nền tảng được phát triển bởi nhóm kỹ thuật đã tạo ra sàn giao dịch FTX.
• Raydium (RAY) là một AMM (Auto Market Maker) được xây dựng dựa trên hệ thống Solona Blockchain. Dự án được thừa hưởng toàn bộ tính năng của AMM trước đây để hướng tới mục tiêu là trung tâm DEX của Solona.Nhờ chạy trên Solana mà dự án có thể sử dụng order book trung tâm của Serum DEX để cho phép giao dịch nhanh, chia sẻ các thanh khoản và nhiều tính năng khác để thu về lợi nhuận. Hiện nền tảng có 4 tính năng chính bao gồm: Swap, Trade, Pools, Farm
• Dexlab (DXL)  là dự án về sàn giao dịch phi tập trung (DEX) dựa trên cơ chế Order-book dành cho các token trong hệ sinh thái Solana. Lợi thế của Dexlab là được xây dựng trên pool thanh khoản của Serum, điều này cho phép họ có thể tận dụng thanh khoản dồi dào từ Serum mà không cần phải tốn thêm công sức thu hút người dùng cung cấp thanh khoản cho riêng Dexlab.

Liquidity

• Solanax (SOLD) là một cơ chế thanh khoản tự động phi tập trung và không giám sát hỗ trợ các giao dịch trong hệ sinh thái Solana. Solanax có tốc độ giao dịch nhanh và có mức phí thấp. Giải pháp Solanax là cung cấp tính thanh khoản trên chuỗi cho sổ đặt lệnh giới hạn trung tâm của Serum DEX, cho phép người dùng truy cập vào toàn bộ quy trình đặt lệnh và tính thanh khoản của hệ sinh thái Serum. Thay vì sử dụng sổ lệnh như một sàn giao dịch thông thường, tài sản được định giá theo một thuật toán định giá. Nó cung cấp một giải pháp thay thế sáng tạo và hấp dẫn trong khái niệm thanh khoản DeFi.
• Raydium (RAY) bên cạnh là một sàn DEX thì còn thực hiện chức năng tạo Liquidity cho hệ sinh thái
• Marinade (MNDE) là dự án làm về Liquid Staking SOL trên mạng lưới Solana. Người dùng có thể Stake SOL trong Marinade để nhận về phần thưởng (hiện tại ~ 6% APY), hệ thống sẽ trả về lượng mSOL có giá trị tương ứng. Với cùng một lượng vốn, MNDE cho khả năng farm ở 3 nơi khác nhau, làm tăng lợi nhuận đáng kể. Ngoài ra, nếu Staking thông thường,người dùng phải đợi khoảng 2 ngày mới tính phần thưởng, cũng như cần một khoảng thời gian Unstake ở dạng Unboding. Với Marinade, người dùng có thể bắt đầu nhận thưởng ngay lập tức, cũng như Unstake không cần đợi.
• Sunny Aggregator là một Yield Aggregator cung cấp khả năng kiểm soát việc Farming cho người dùng được xây dựng trên nền blockchain Solana. Sunny được thiết kế với khả năng tổng hợp, cho phép các apps và protocols dễ dàng xây dựng trên nền tảng của nó. Khi người dùng gửi tiền vào pool Sunny, họ sẽ được nhận agToken đại diện cho tỉ lệ share của pool đó, từ đó cung cấp thanh khoản cho hệ thống. AgToken tuân theo tiêu chuẩn Solana SPL token và có thể dễ dàng sử dụng bởi bất kỳ giao thức nào trên Solana.

Bridge

• Wormhole là một trong những cầu nối chuỗi đầu tiên của Solana. Wormhole kết nối ETH theo chuẩn ERC20 sang SPL Tokens, chuẩn token của blockchain Solana. Wormhole cho phép nhiều dự án hiện tại có thể dịch chuyển token liên tục giữa nhiều blockchain. Sự linh hoạt theo đó vẫn luôn được đặt lên hàng đầu vì yếu tố này cho phép cộng đồng tận dụng được nhiều nguồn lực chưa được khai thác.

• Allbridge (ABR) là một cầu nối (bridge) blockchain được xây dựng trên hệ sinh thái Solana, mục tiêu là tạo sự thuận tiện và nhanh chóng trong giao dịch token giữa các chain. Trong tương lai, Allbridge định hướng phát triển thành một trung tâm multichain theo DAO, thiết lập bridge giữa các mạng lưới EVM và các mạng lưới khác. 

Asset Managermant

• Solrise Finance (SLRS) là giao thức để tạo và quản lý các quỹ đầu tư phi tập trung được xây dựn trên Solana. Với Solrise, người dùng có thể tạo quỹ bao gồm nhiều loại tài sản từ khắp hệ sinh thái Solana và bên cạnh đó còn cho phép tích hợp mọi giao thức DeFi có thể mở rộng nhóm tài sản có sẵn.  Nền tảng có hai chức năng là nhà quản lý quỹ (tạo và quản lý danh mục quỹ) và vai trò là nhà đầu tư (ủy quyền vốn để đầu tư)

Synthetics  

• Sypool Protocol (SYP) là một giao thức quản lý tài sản tổng hợp. Đây là một đổi mới khác mà chúng tôi đã chuyển tài chính từ off-chain sang on-chain. Giao thức dựa trên các SAP (Synthetic Assest Pool) pool. Các Pool này được chạy bởi chủ pool và người dùng tham gia góp pool. Để bảo vệ lợi ích của mọi người tham gia pool, giao thức kiểm soát 4 mảng: User, Manager, Exchange và Oracles

Hoạt động của Sypool Protocol 

• Synthetify (SNY) là Asset Managermant được xây dựng trên Blockchain của Solana. Giao thức cho phép tạo, trao đổi và burn các tài sản tổng hợp dựa trên giá được cung cấp bởi một hệ thống phi tập trung của oracles. Trên Synthetify, trao đổi tài sản tổng hợp được thực hiện dựa trên nguồn public debt pool (Pool thanh khoản nợ công khai) cho phép thanh khoản gần như vô hạn và không bị trượt giá ngay cả với các giao dịch lớn. Những người tham gia debt pool kiếm được phí trao đổi theo tỷ lệ để đóng vai trò là đối tác trong các giao dịch. Những người tham gia debt pool cần liên tục giữ đủ tài sản thế chấp token Synthetify (SNY) để đảm bảo sự ổn định của nền tảng.

NFT/Gaming

Hiện xu NFT/gaming đang là một nền tảng được rất nhiều quan tâm, do vậy số lượng dự án được phát triển mới là rất nhiều. Một số dự án nổi bật trên Solana có thể kể đến như:

• Genopets (GENE) là một game NFT mobile được phát triển theo hình thức Play-to-Earn trên hệ sinh thái Solona, cho phép người chơi nuôi dưỡng và tiến hóa các Genopet để huấn luyện, chiến đấu với nhau và nhận được phần thưởng.Người chơi sẽ được tham gia vào một số nhiệm vụ như khai phá vũ trụ, giải mã các vương quốc ma thuật, và chiến đấu với người chơi khác trên khắp thế giới. Game mô phỏng nông nghiệp, DeFi hóa game bằng cách biến các tạo ra các hoạt động đầu tư trong game. Điều tuyệt vời về dự án của DeFiLand là dự án không tạo ra một hệ sinh thái khép kín cho game của mình như bạn có thể thấy trong các giao thức khác. 

• Ngoài ra có thể kể đến một số cái tên Star Atlas, Aurory, Decimated, Cryowar, Wind metaverse, Let Me Speak, …

Audit

Đang cập nhật

Payment

Hiện chỉ có Solpayments đang trong quá trình phát triển, các dự án khác đang được cập nhật

Yeild Farming

• Francium là một giao thức về yield farming có hỗ trợ đòn bẩy trên hệ sinh thái Solana. Tương tự như thị trường giao dịch truyền thống, Francium cũng cung cấp các tính năng đòn bẩy (Futures, Margin Trading ). Hiện dự án vẫn đang tiếp tục được phát triển.
• Tulip Protocol (TULIP) nền tảng Yield Aggregator xây dựng trên Solana với chiến lược tự động cộng dồn để tối ưu hóa lợi nhuận từ các vaults cho nhà đầu tư. Tulip được thừa hưởng những ưu thế của nền tảng Solana về chi phí cũng như tốc độ giao dịch. Điều này cho phép stakers có được nhiều lợi nhuận hằng năm cao mà không cần trực tiếp can thiệp vào hoạt động yield farming (canh tác ra lợi nhuận). Người dùng sử dụng dịch vụ Leverage Yield Farming (LYF) của nền tảng sẽ đi mượn tiền từ các Lenders trong chính Tulip Protocol. Hình thức cũng tương tự như farming trên Vaults. Tức là thay vì chỉ farming dựa trên số vốn ban đầu, nhà đầu tư sẽ được mượn tiền để có thể sử dụng đòn bẩy nhằm khuếch đại thêm lợi nhuận cho mình. 
• Raydium (RAY) cũng tham gia vào hoạt động Yeild Farming của nền tảng. Có thể thấy đây là một nền tảng hoạt động trong khá nhiều mảng của Solana. Tuy nhiên RAY cũng có những nhược điểm như thao tác chuyển tài khoản lên sàn khá là phức tạp.

IDO Platform 

• Raydium (RAY) ngoài là một sàn giao dịch, còn là nơi để các dự án khác tổ chức IDO. Trước đó, cách thức IDO của Raydium là mọi người đều có thể tham gia và mua được token dự án (AcceleRator). Tuy nhiên cách làm này không được cộng đồng đón nhận, do vậy dự án dần chuyển sang cơ chế xổ số tỷ lệ với lượng Ray stake của người dùng.
• Solstarter (SOS) là nền tảng kêu gọi vốn được xây dựng trên Solana Blockchain, khá giống với các nền tảng Polkastater, BSCPAD hoặc TrustSwap. Mục tiêu của nền tảng là gây quỹ phi tập trung và cung cấp dịch vụ IDO đầu tiên và duy nhất trên blockchain Solana
• Boca Chica là nền tảng IDO platform “thế hệ mới” phát triển trên Solana nhằm thúc đẩy sức mạnh của Solana blockchain. Dự án cung cấp một nơi gây quỹ an toàn cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ lẫn các quỹ đầu tư
• Một số nền tảng IDO khác như Parasol Finance, Oxbull, Solcubator, Solster Finance, Valholla, …

Smart Contract

• Fantom (FTM) là một nền tảng trong đó gồm có một sổ cái phân tán và được dựa trên công nghệ đó là Directed Acrylic Graph (Viết tắt là DAG). Nó cực kỳ an toàn và có thể mở rộng bằng cách sử dụng những nguyên tắc aBFT nhằm đạt được sự đồng thuận, cùng với đó là một trình biên dịch xác minh và các máy ảo dựa trên việc đăng ký để thực hiện được trên Smart Contract

Trên đây là tổng hợp về hệ sinh thái của Solana mà Beatdautu đã tổng hợp, bài viết được cập nhật ngày 3/1/2022, mong rằng chúng sẽ có ích cho quá trình nghiên cứu đầu tư của bạn.

Tìm hiểu bài viết : >> Hệ sinh thái Polkadot và những mảnh ghép 2022