Một trong những hoạt động làm tăng giá thị thương hiệu công ty và giúp công ty huy động vốn nhanh là IPO công ty lên sàn chứng khoán. IPO là thuật ngữ cơ bản trong ngành chứng khoán nhưng đối với người ngoài ngành thì không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Bạn là người mới bắt đầu tìm hiểu về chứng khoán và các thông tin liên quan đến IPO? Vậy IPO là gì? Mời bạn tham khảo bài viết dưới đây nhé.
Thuật ngữ “IPO” là gì?
IPO là viết tắt của từ gì? IPO (được viết tắt của Initial Public Offering) nghĩa là “Phát hành lần đầu ra công chúng”. Thuật ngữ dùng để chỉ một công ty lần đầu tiên công ty phát hành cổ phiếu trên sàn chứng khoán để huy động vốn rộng rãi từ các nhà đầu tư.
Cổ phiếu là loại chứng chỉ tài sản hay bút toán ghi sổ được phát hành bởi doanh nghiệp và xác nhận quyền sở hữu đối với doanh nghiệp. Mức độ sinh lời của cổ phiếu mà nhà đầu tư nắm giữ phụ thuộc vào lợi nhuận của doanh nghiệp.
Lịch sử ra đời của IPO
Thuật ngữ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) đã là một từ thông dụng trên Phố Wall và trong giới đầu tư trong nhiều thập kỷ.
Người Hà Lan được ghi nhận là đã tiến hành lần IPO đầu tiên bằng cách chào bán cổ phiếu của Công ty Đông Ấn Hà Lan ra công chúng. Kể từ đó, IPO được sử dụng như một cách để các công ty huy động vốn từ các nhà đầu tư đại chúng thông qua việc phát hành quyền sở hữu cổ phần ra công chúng.
Trong nhiều năm, IPO được biết đến với xu hướng tăng và xu hướng giảm trong đợt phát hành. Các lĩnh vực riêng lẻ cũng trải qua xu hướng tăng và giảm phát hành do sự đổi mới và các yếu tố kinh tế khác nhau.
Các đợt IPO công nghệ nhân lên vào đỉnh điểm của sự bùng nổ của dotcom khi các công ty khởi nghiệp không có doanh thu vội vàng niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 dẫn đến một năm có số lượng IPO ít nhất. Sau cuộc suy thoái sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, các đợt IPO bị đình trệ và trong một vài năm sau đó, rất hiếm khi các công ty niêm yết mới được niêm yết. Gần đây, phần lớn dư luận về IPO đã chuyển sang tập trung vào các công ty Startup đạt định giá tư nhân hơn 1 tỷ đô la.
Có thể bạn quan tâm: ICO là gì? Phân tích rủi ro và cơ hội khi đầu tư vào ICO
Lợi ích của hoạt động IPO là gì?
Có rất nhiều lợi ích mà doanh nghiệp thu được từ việc phát hành cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Đây được xem như một chiến lược của công ty bởi IPO mang lại rất nhiều lợi ích cho phát triển kinh doanh, cụ thể như:
Huy động nguồn vốn cho doanh nghiệp hiệu quả
Huy động vốn luôn là một trong những hoạt động quan trọng của công ty bởi nguồn vốn có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của một doanh nghiệp.
Nhờ có nguồn vốn dồi dào mà công ty có thể mở rộng phạm vi hoạt động, công ty có thể đầu tư vào cải tiến công nghệ tạo ra lợi thế cạnh tranh so với đối thủ. Do đó việc IPO công ty lên sàn chứng khoán là việc mà bất cứ doanh nghiệp nào cũng muốn thực hiện.
Gia tăng giá trị công ty
Bên cạnh gia tăng nguồn vốn bằng cách phát hành và niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán thì IPO còn giúp nâng tầm vị thế của công ty, đem lại nhiều cơ hội hợp tác tài chính với đối tác.
Giúp công ty giữ chân và thu hút thêm nhiều nhân tài
Một doanh nghiệp sau khi IPO có thể nhìn thấy lợi ích khá rõ ràng này, cụ thể là cổ phần hóa công ty. Công ty có thể thưởng cuối năm cho lãnh đạo và nhân viên bằng cổ phiếu của công ty. Điều này góp phần tăng sự trung thành của nhân viên với công ty do họ cảm thấy mình là một phần của nơi đây.
Đây cũng là một trong những chiến lược của nhân sự công ty trong việc giữ chân người tài. Ngoài ra, khi vị thế công ty được khẳng định trên sàn chứng khoán, công ty sẽ trở thành nơi làm việc hàng đầu mà các các nhân tài lựa chọn.
Gia tăng giá trị tài sản ròng của công ty
Khi doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) hoặc các công ty startup được IPO trên sàn chứng khoán sẽ giúp họ gia tăng được giá trị tài sản ròng. Đây cũng là bước khởi đầu cho các thương vụ sáp nhập hay mua lại các SME có tiềm năng của các tập đoàn lớn.
Một số hạn chế của hoạt động IPO
Bên cạnh những lợi ích là hoạt động IPO mang lại thì khi phát hành cổ phiếu ra công chúng doanh nghiệp IPO có thể gặp phải một số bất lợi, cụ thể như sau:
Chi phí tốn kém
Để có thể huy động vốn rộng rãi từ các nhà đầu tư thì doanh nghiệp IPO phải chịu các chi phí để duy trì hoạt động trên sàn chứng khoán. Bên cạnh đó, để bắt đầu kế hoạch IPO một doanh nghiệp thì công ty sẽ phải chi trả các khoản chi phí pháp lý khi chuẩn bị hồ sơ đăng ký, chi phí kế toán và chi phí marketing phát sinh trong quá trình IPO của công ty.
Rò rỉ các thông tin bí mật về doanh nghiệp
Công ty phải tiết lộ thông tin tài chính, kế toán, thuế và các thông tin kinh doanh khác cho các nhà đầu tư để họ cân nhắc và tin tưởng vào tiềm năng kinh doanh trong tương lai của doanh nghiệp . Trong những lần công khai thông tin của doanh nghiệp này, đôi lúc doanh nghiệp có thể phải công khai những bí mật và phương pháp kinh doanh có lợi cho các đối thủ cạnh tranh.
IPO tiềm ẩn những rủi ro
IPO là một hoạt động quan trọng của công ty, nhưng nó cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro trong quá trình lên kế hoạch IPO đến khi doanh nghiệp IPO thành công trên sàn chứng khoán. Ví dụ như doanh nghiệp sẽ gặp rủi ro về nguồn vốn yêu cầu có thể không tăng lên nếu thị trường không chấp nhận mức giá IPO.
Hoạt động IPO cũng phải được sự chấp thuận của các cổ đông trong công ty do đó IPO có thể làm gia tăng rủi ro về các vấn đề pháp lý như xảy ra các vụ tranh chấp của các cổ đông hay vụ kiện tập thể chứng khoán tư nhân đối với doanh nghiệp. Nếu như không đạt được sự đồng thuận từ các nhà quản lý giỏi về kế hoạch IPO của doanh nghiệp thì có thể sẽ họ sẽ rời khỏi công ty vì không sẵn sàng chấp nhận rủi ro của công ty sẽ xảy ra khi IPO.
Mất kiểm soát trong vấn đề quản lý doanh nghiệp
Các nhà đầu tư khi mua cổ phiếu của doanh nghiệp IPO ở một mức phần trăm nhất định thì bên cạnh quyền lợi về mặt lợi tức từ cổ phiếu thì họ còn có quyền biểu quyết trong hội đồng quản trị của công ty.
Điều này gây ra sự mất kiểm soát trong việc thông qua các quyết định của công ty và các vấn đề quản lý nội bộ do các cổ đông mới này có quyền hạn trong các cuộc họp bỏ phiếu của hội đồng quản trị công ty.
Có thể bạn quan tâm: KYC là gì? Những điều bạn cần biết để xác minh KYC
Giải pháp thay thế cho IPO
Việc có cổ phiếu ra công chúng đòi hỏi nỗ lực, chi phí và rủi ro đáng kể mà một công ty có thể quyết định không thực hiện. Thay vì công khai, các công ty cũng có thể mời chào mua lại. Ngoài ra, có thể có một số lựa chọn thay thế mà các công ty có thể khám phá.
Niêm yết trực tiếp
Niêm yết trực tiếp là khi hoạt động IPO của doanh nghiệp được đưa lên sàn chứng khoán nhưng không có bất kỳ nhà bảo lãnh phát hành nào. Việc niêm yết trực tiếp bỏ qua quy trình bảo lãnh phát hành.
Có nghĩa là tổ chức phát hành có nhiều rủi ro hơn nếu đợt chào bán không đạt kết quả tốt, nhưng tổ chức phát hành cũng có thể hưởng lợi từ giá cổ phiếu cao hơn. Chào hàng trực tiếp thường chỉ khả thi đối với một công ty có thương hiệu nổi tiếng và hoạt động kinh doanh tốt.
Đấu giá kiểu Hà Lan
Trong một đấu giá kiểu Hà Lan (hay còn gọi là đấu giá giảm dần), giá IPO không được thiết lập. Người mua tiềm năng có thể đặt giá cho cổ phiếu họ muốn và giá họ sẵn sàng trả. Những người trả giá sẵn sàng trả giá cao nhất sau đó sẽ được phân bổ số cổ phần có sẵn. Năm 2004, Alphabet (Công ty GOOD) đã tiến hành IPO của mình thông qua một cuộc đấu giá ở Hà Lan.
Các công ty khác như Interactive Brokers Group (Công ty IBKR), Morningstar (Công ty MORN) và The Boston Beer Company (Công ty SAM) cũng tiến hành đấu giá cổ phần của họ ở Hà Lan thay vì IPO truyền thống.
Kinh nghiệm cho các doanh nghiệp IPO
Sử dụng chiến lược rút lui
Sau khi cân nhắc và phân tích cẩn thận, công ty quyết định huy động tiền thông qua IPO. Để tối đa hóa lợi nhuận của các nhà đầu tư ban đầu và huy động được nhiều vốn nhất, doanh nghiệp sẽ sử dụng “Chiến lược rút lui”.
Do đó, khi có quyết định doanh nghiệp sẽ IPO thì triển vọng tăng trưởng trong tương lai có thể sẽ rất cao. Điều này thu hút các nhà đầu tư công chúng sẽ tìm hiểu để có được một số cổ phiếu lần đầu tiên.
Có nhiều đợt IPO sẽ được chiết khấu ưu đãi để đảm bảo doanh số kế hoạch của công ty. Đây là một chiến lược hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư tham gia mua bán cổ phiếu trong đợt phát hành đầu tiên.
Định giá IPO
Ban đầu, giá của đợt IPO thường do các nhà bảo lãnh đặt ra thông qua quá trình trước khi tiếp thị của họ. Về cơ bản, giá IPO dựa trên việc định giá công ty bằng cách sử dụng các kỹ thuật cơ bản. Kỹ thuật phổ biến nhất được sử dụng là chiết khấu dòng tiền và giá trị hiện tại ròng của các dòng tiền kỳ vọng trong tương lai của công ty.
Các nhà bảo lãnh phát hành và các nhà đầu tư quan tâm xem xét giá trị này trên cơ sở mỗi cổ phiếu. Các phương pháp khác có thể được sử dụng để xác định giá bao gồm giá trị vốn chủ sở hữu, giá trị doanh nghiệp, các điều chỉnh của công ty có thể so sánh và hơn thế nữa. Các nhà bảo lãnh phát hành có nhu cầu nhưng họ cũng thường giảm giá để đảm bảo thành công vào ngày IPO.
Kinh nghiệm cho các nhà đầu tư
Có thể khá khó để phân tích các nguyên tắc và kỹ thuật của một đợt phát hành IPO. Các nhà đầu tư sẽ xem các tin tức như báo cáo tình hình tài chính của công ty ngay sau khi công ty nộp Đăng ký hồ sơ IPO. Bản báo cáo tài chính sẽ cung cấp rất nhiều thông tin hữu ích.
Các nhà đầu tư nên đặc biệt chú ý đến đội ngũ quản lý và bình luận của họ cũng như chất lượng của những người bảo lãnh phát hành và các chi tiết cụ thể của thương vụ. Các đợt IPO thành công thường sẽ được hỗ trợ bởi các ngân hàng đầu tư lớn có khả năng quảng bá tốt một vấn đề mới.
Nhìn chung, con đường dẫn đến IPO là một chặng đường rất dài. Do đó, các nhà đầu tư quan tâm có thể theo dõi các thông tin liên quan đến công ty mình định đầu tư để giúp bổ sung đánh giá của họ về mức giá chào bán tiềm năng và tốt nhất.
Điều kiện để công ty IPO trên sàn chứng khoán là gì?
Thực hiện kế hoạch IPO trên sàn chứng khoán không phải là dễ dàng bởi nó phải thỏa mãn các điều kiện sau đây.
Điều kiện IPO ở Việt Nam:
- Vốn điều lệ trên sổ sách kế toán của công ty tài thời điểm đăng ký triển khai IPO có tối thiểu từ 10 tỷ VNĐ trở lên/
- Tính đến thời điểm đăng ký phát hành cổ phiếu trên sàn chứng khoán thì hoạt động kinh doanh của năm gần nhất của công ty phải có lãi.
- Công ty phải trình cho Hội đồng quản trị văn bản nêu chi tiết phương án và kế hoạch về việc IPO và chiến lược sử dụng vốn huy động từ phát hành cổ phiếu ra công chúng. Sau đó cần có sự đồng thuận và cam kết về trách nhiệm của công ty với Hội đồng quản trị.
- Đối với doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước thì cần chuyển đổi sang công ty cổ phần.
- Đối các doanh nghiệp thuộc ngành xây dựng cơ sở hạ tầng thì cần có ít nhất 1 dự án về phát triển kinh tế – xã hội thuộc cấp Bộ Ngành, được các cấp thẩm quyền và tổ chức tài chính chứng khoán bảo lãnh cho công ty phát hành cổ phiếu ra công chúng.
Điều kiện IPO ở Mỹ:
Hiện tại, Mỹ đang có 3 sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất là Sàn chứng khoán New York (NYSE), Sàn chứng khoán báo giá tự động của Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán quốc gia (NASDAQ) và Sàn chứng khoán Mỹ (AMEX).
Theo Reuters, Thương hiệu xe hơi Vinfast của tập đoàn Vingroup và hãng hàng không Bamboo Airways của tập đoàn FLC đang có kế hoạch IPO tại Mỹ. Vậy điều kiện để được phát hành cổ phiếu của doanh nghiệp Việt Nam trên sàn chứng khoán Mỹ là gì?
Theo quy định của NYSE, các doanh nghiệp nước ngoài muốn IPO trên sàn chứng khoán sẽ cần phải:
- Doanh nghiệp phải có 5.000 cổ đông đang sở hữu lô chẵn cổ phiếu trên toàn cầu.
- Số cổ phiếu mà các nhà đầu tư công chúng nắm giữ có giá trị tối thiểu là 100 triệu USD tương đương 2,55 triệu đơn vị.
- Giá cổ phiếu được doanh nghiệp niêm yết phải từ 4 $/1 cổ phiếu trở lên.
Có thể thấy các quy định để được chấp thuận niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán của NYSE rất nghiêm ngặt. Nhiều trường hợp các doanh nghiệp đã đáp ứng đủ yêu cầu theo quy định của NYSE nhưng chưa chắc đã được phê duyệt bởi NYSE có thể từ chối hoặc bổ sung thêm các tiêu chí điều kiện để IPO trên thị trường Mỹ.
Có thể bạn quan tâm: Litecoin là gì? Tìm hiểu toàn tập về “bạc kỹ thuật số LTC”
Các thương vụ IPO nổi tiếng trên thế giới
Đối với các chuyên gia trong ngành tài chính chứng khoán thì chắc hẳn ai cũng sẽ biết đến các thương vụ IPO đình đám trên thế giới. Hiểu và phân tích các chiến lược trong các thương vụ IPO sẽ giúp các nhà đầu tư đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt và đem lại lợi nhuận cao. Vậy thương vụ IPO là gì?
Thương vụ IPO là gì?
Thương vụ IPO được hiểu là hoạt động mua, bán hoặc chuyển nhượng cổ phần của các doanh nghiệp IPO trên sàn chứng khoán. Các thương vụ IPO trên sàn sẽ được một bên thứ 3 – tổ chức tư vấn và bảo lãnh IPO đứng ra chứng thực cho hoạt động mua bán cổ phần này.
Một số thương vụ IPO nổi tiếng trên thế giới
Chỉ tính đến năm 2019, thế giới đã chứng kiến rất nhiều thương vụ IPO tạo ra sức ảnh hưởng rất lớn không chỉ tại nước đó mà còn vang ra toàn cầu. Một số thương vụ điển hình như:
Một trong những thương vụ IPO nổi tiếng nhất trên thế giới phải kể đến Tập đoàn năng lượng quốc gia Saudi Aramco của Saudi Arabia diễn ra vào ngày 17/11/2019. Cụ thể, tập đoàn này sẽ bán 1.5% cổ phần thu về 25,6 tỷ USD trong đợt phát hành cổ phiếu ra công chúng trên sàn chứng khoán Riyadh. Với mức giá mà Saudi Aramco chào bán với giá 8-8,5 $/cổ phiếu, thu hút sự quan tâm của rất nhà đầu tư trên toàn thế giới.
Trong đợt IPO sắp tới, tập đoàn năng lượng này hy vọng sẽ vượt qua Tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất của Trung Quốc là Alibaba với kỷ lục huy động 25 tỷ USD khi thực hiện IPO trên thị trường chứng khoán New York (Mỹ) năm 2014.
Tuy nhiên, Tập đoàn thương mại điện tử của Jack Ma cũng đặt mục tiêu là huy động thêm 20 tỷ USD trên sàn chứng khoán Hong Kong (Trung Quốc).
Trên đây là toàn bộ thông tin cơ bản nhất để trả lời cho câu hỏi IPO là gì? dành cho người mới bắt đầu tìm hiểu về cổ phiếu và chứng khoán. Beat đầu tư hy vọng đã cung cấp các kiến thức hữu ích cho bạn về không chỉ về IPO mà còn nhiều kiến thức về tài chính và chứng khoán. Hãy luôn vào website Beatdautu.vn để đọc nhiều thông tin bổ ích về thị trường tài chính và chứng khoán trong và ngoài nước nhé. Chúc bạn luôn thành công!
Mã ID: o637
Hiện tại Beat Đầu Tư đã có nhóm đầu tư siêu vip trên telegram hoàn toàn miễn phí cho mọi người. Tham gia dưới đây nhé!
