List 101+ những thuật ngữ Crypto cho người mới

Thị trường crypto toàn cầu trong năm qua từng có lúc vượt giá trị 3 nghìn tỷ USD. Nó đã và đang trở thành mảnh đất màu mỡ cho giới đầu tư. Tuy nhiên, để có thể tiến sâu vào thị trường này, trước tiên bạn cần nắm rõ những thuật ngữ Crypto cho người mới. Đây chính là kiến thức nền tảng giúp mỗi nhà đầu tư tìm hiểu và trải nghiệm thị trường tiền mã hóa.

Crypto là gì? 

Trước khi tìm hiểu những thuật ngữ Crypto cho người mới, bạn cần hiểu một cách chính xác crypto là gì. Crypto hay Cryptocurrency hiểu đơn giản là các loại tiền mã hóa lưu thông trên môi trường internet, dựa trên nền tảng lưu trữ dữ liệu blockchain.

Thực tế, tiền kỹ thuật số, coin hay tiền mật mã đều điều là những tên gọi chỉ tài sản mã hóa,.. Chúng tồn tại theo định dạng điện tử, lưu trữ và giao dịch chủ yếu trên internet.

Không ít người vẫn xem Crypto là tài sản ảo. Tuy vậy quan niệm này chưa hoàn toàn chính xác. Bởi lưu coi là tiền ảo thì chúng còn còn không có giá trị. Thế nhưng trong thực tế, nhiều loại Crypto được sử dụng khi cần trao đổi, mua bán tương tự như tiền tệ thông thường.

Xét trên khía cạnh kỹ thuật, Crypto trứng là một dạng tài sản kỹ thuật số. Chúng giữ vai trò trung gian cho phép người sở hữu thực hiện trao đổi. Nhằm đảm bảo quá trình theo đuổi diễn ra chính xác, người ta thương ứng dụng công nghệ mật mã bảo mật. Có nghĩa người dùng luôn có quyền xác minh giao dịch.

Chính bởi áp dụng thuật toán mã hóa, dữ liệu lưu trữ trên sổ cái blockchain công khai nên Crypto rất khó bị làm giả. Kể từ khi đồng Bitcoin ra đời vào năm 2008, đến nay thị trường Crypto toàn cầu đã xuất hiện hàng ngàn loại tiền mã hóa.

Những thuật ngữ Crypto cho người mới

Khi mới tìm tìm hiểu về thị trường tiền điện từ, bạn chắc hẳn bắt gặp vô thuật ngữ mới lạ. Những thuật ngữ Crypto cho người mới mà chúng tôi đã tổng hợp sau đây đều rất cần thiết với nhà đầu tư tiền điện tử.

Altcoin 

Đây là thuật ngữ dùng để chỉ loại tiền điện tử không phải đồng Bitcoin. Hầu hết Altcoin phát hành trên thị trường đều hoạt động như như các phiên bản cải tiến cho Bitcoin. Mặc dù đến nay vẫn chưa có Altcoin nào đó vượt Bitcoin về giá trị vốn hóa. Thế nhưng chúng lại đóng vai trò thúc đẩy không nhỏ cho sự phát triển của thị trường tiền điện tử nói chung.

Hiện nay, Ethereum (ETH) đang là Altcoin đứng đầu thị trường. Giá trị vốn hóa của ETH chỉ đứng sau Bitcoin.

Blockchain 

Blockchain hoạt động như một cơ sở dữ liệu mang tính phân cấp, làm nhiệm vụ lưu trữ thông tin thành từng khối. Mỗi khối có khả năng liên kết với nhau theo mã hóa, có khả năng mở rộng theo thời gian.

Nói cách dễ hiểu hơn, blockchain tương tự như một cuốn sổ cái kỹ thuật, phân phối trên mạng máy tính. Cuốn sổ cái này có khả năng lưu trữ mọi giao dịch. Đặc biệt, mọi thông tin một khi đã lưu vào blockchain đều không thể thay đổi.

Thông tin lưu lại trên blockchain đều phải trải qua xác nhận buổi nhờ máy tính liên kết trong mạng lưới chung. Chính bởi vậy, không một máy tính đơn lẻ nào có thể thay đổi hoặc xóa dữ liệu đã lưu lại.

Coin

Thuật ngữ coin dùng để chỉ những loại tiền mã hóa đã có một blockchain riêng, không bị phụ thuộc vào bất kỳ một loại tiền mã hóa. Trên blockchain đó, coin giữ vai trò như một loại tiền tệ chung.

Chẳng hạn như trên blockchain Ethereum, bạn phải sử dụng đồng ETH để mua những loại tiền điện tử khác phụ thuộc vào nền tảng này.

Token

Token hay chính là các loại mã thông báo chưa sở hữu một nền blockchain độc lập. Thường thì token không giá trị bằng coin bởi chúng vẫn bị phụ thuộc vào đồng coin nền tảng trên blockchain đang hoạt động.

Một token khi chuyển sang blockchain riêng lập tức trở thành một đồng coin. Ví dụ như mới TRON, ban đầu nó chỉ là một token trên blockchain Ethereum nhưng sau đó đã chuyển sang blockchain riêng.

Airdrop 

Airdrop – chương trình phát token miễn phí đến cộng đồng người dùng. Tất nhiên để có đủ điều kiện nhận token, bạn phải thực hiện một số yêu cầu tương tác cho dự án. Chẳng hạn như tham gia chia sẻ, đóng góp xây dựng,..

Các đợt Airdrop hay là một phần trong chiến dịch quảng bá của mỗi dự án tiền điện tử mới ra mắt. Nhằm thu hút thêm người dùng, hỗ trợ triển khai ICO hiệu quả hơn.

ASIC – Application-Specific Integrated Circuit

ASIC là kiểu mạch thiết kế chuyên dụng cho từng ứng dụng cụ thể. Phổ biến nhất phải kể đến ứng dụng máy đào Bitcoin ASIC, loại thiết bị chuyên dụng cho giới đào Bitcoin với hiệu suất làm việc tối ưu.

ATH – All Time High

ATH – thuật ngữ dùng để chỉ mức giá cao nhất lịch sử của một đồng coin hay mã token nào đó. Đây là cơ sở để nhà đầu tư đánh giá nghiên cứu tiềm năng đồng coin / token sẽ đầu tư.

Khi cần tham khảo theo nhất lịch sử của một mã tiền điện tử nào đó, bạn chỉ cần tra cứu trên những chuyên trang thống kê nổi tiếng. Chẳng hạn như CoinMarketCap, CoinGecko,…

Bắt đáy – Bottom Fishing 

Khi thị trường đi xuống, giá coin / token giảm mạnh. Đây là thời cơ để nhà đầu tư mua vào với giá thấp. Bắt đáy hiểu đơn giản là hành động thu mua coin / token ở mức giá thấp, với hy vọng giá sẽ tăng trở lại.

Đu đỉnh 

Trái nghĩa với bắt đáy là đu đỉnh. Khi đó, nhà đầu tư thường mua vào tài sản với giá cao ngất ngưởng. Tuy nhiên ngay khi mua vào, giá tài sản thể bắt đầu giảm khiến nhà đầu tư trở tay không kịp.

Bull Market – thị trường bò

Bull Market (Bullish) – một thuật ngữ mô tả thị trường đang trong thời kỳ tăng giá. Khi đó giá của nhiều loại coin / token đường tăng cao hơn so với mức giá bình quân. Bên cạnh yếu tố tăng giá, thị trường bò còn chứng kiến khối lượng giao dịch lớn. 

Trong đó nhu cầu mua có xu hướng lớn hơn so với nhu cầu bán. Đây được xem như được lực đẩy duy trì đà tăng giá.

Bear market – thị trường gấu 

Bear market (Bearish) – thuật ngữ mô tả thị trường trang bị chi phối bởi xu hướng giảm giá. Lúc này giá của nhiều loại coin / token cách nấu giảm đột ngột, đà giảm kéo dài. 

Đặc điểm dễ nhận thấy ở thị trường gấu là nhu cầu bán luôn lớn hơn nhu cầu mua, khiến giá duy trì đà giảm sâu. Tuy nhiên đây lại chính là thời điểm thuận lợi để nhà đầu tư bắt đáy.

Breakout

Breakout hay giá phá vỡ, một trong những thuật ngữ khá phổ biến trong phân tích kỹ thuật. Nó mô tả tình trạng giá vượt khỏi vùng hỗ trợ hoặc kháng cự. Đường trung bình, đường xu hướng, các mô hình giá,.. Là một số chỉ báo kỹ thuật hiệu quả để nhà phân tích xác định giá phá vỡ.

Bridge – cầu liên kết blockchain 

Thông thường tài sản kỹ thuật số trên 2 blockchain có tiêu chuẩn khác nhau thường không thể tương tác với nhau. Lúc này, Bridge giữ vai trò là cầu nối liên kết giữa các blockchain. Từ đó cho phép những loại hình tài sản sở hữu chuẩn thiết kế khác nhau có thể giao dịch, hoán đổi.

CEX – Centralized Exchange

Mô hình sàn giao dịch tập trung, hoạt động dưới sự quản lý của một bên thứ ba (công ty, tổ chức sở hữu sàn). Tất cả tài sản điện tử bạn có trong tài khoản đăng ký trên sàn đều chịu sự quản lý, kiểm soát của chính bên tổ chức điều hành sàn. Binance, Huobi hay Okex là những sàn giao dịch tuyên điện tử tập trung lớn trên thị trường hiện giờ.

DEX – Decentralized Exchange

DEX – mô hình sàn giao dịch phi tập trung. Có ý nghĩa khi giao dịch tiền điện tử trên sàn DEX, bạn không cần phải thông qua bất kỳ cá nhân hay tổ chức trung gian nào cả. Thay vào đó có thể làm việc trực tiếp với bên cần mua hoặc bản tin điện tử. Uniswap, PancakeSwap và Sushiswap là 3 sàn DEX hàng đầu thị trường hiện nay.

Collateral asset

Collateral asset – tài sản thế chấp của người dùng khi vay tiền kỹ thuật số trên một nền tảng nào đó. Để nhận về tài sản thế chấp, người vay cần phải hoàn thành nghĩa vụ thanh toán (cả gốc và lãi).

Cross-chain 

Cross-chain được xây dựng như một giải pháp chuỗi chéo cho phép ấp dịch chuyển tài sản từ chain này sang chain kia. Cơ chế dịch chuyển tài sản này giúp tối ưu khả năng kết hợp giữa nhiều chai , hợp ứng dụng cho những dự án triển khai trên các blockchain khác nhau.

CeDeFi

Cơ chế kết hợp của Decentralized Finance và Centralized Finance. Từ đó hỗ trợ ứng dụng, hoạt động như cầu nối liên kết giữa mô hình tài chính tập trung CeFi và tài chính phi tập trung DeFi.

Trong mô hình CeDeFi mọi nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đều có cơ hội tiếp cận với thị trường tiền điện tử và tài chính quy tập trung một cách thuận lợi và an toàn hơn, tuân thủ quy định pháp lý.

Cliff

Cliff – một trong những thuật ngữ Crypto cho người mới thường được bắt gặp tại mục token release schedule trong mỗi dự án. Hiểu đơn giản thì Cliff quãng thời gian token bị khóa. Khi nằm trong danh sách người bị khóa token, bạn không thể nhận bất kỳ token nào.

Token bị khóa thường áp dụng sơ đồ sự phát triển của dự án, ban cố vấn hoặc nhà đầu tư nắm giữ. Sau khi hết thời gian khóa số token này sẽ lưu thông bình thường.

dApp – Decentralized Applications

dApp – thuật ngữ dùng để chỉ những ứng dụng phi tập trung, triển khai trên nền tảng hoặc giao thức có sẵn. Nhiệm vụ chính của dApp là giải quyết vấn đề cụ thể trong lĩnh vực nào đó, mỗi dApp lại có token đại diện riêng.

Tính chất của mỗi dApp phụ thuộc vào nền tảng nó được triển khai. Chẳng hạn như tốc độ giao dịch, tốc độ tạo khối, khả năng lượng của dApp quyết định bởi chính nền tảng blockchain nó đang hoạt động

Derivatives

Nếu đã nhắc đến những thuật ngữ Crypto cho người mới, bạn chắc chắn không thể bỏ qua Derivatives. Đây là thuật ngữ dùng để chỉ các công cụ tài chính phái sinh. Nó hỗ trợ nhà đầu tư kiếm tiền từ một số sản phẩm mà không cần phải trực tiếp nắm giữ những sản phẩm đó.

Với Derivatives, nhà đầu tư có thể sử dụng đòn bẩy khi cần tạo vị thế, khuếch đại tài sản đang sở hữu. Tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng công cụ phái sinh dễ khiến nhà đầu tư thua lỗ nặng nếu dự án không đúng diễn viên thị trường.

DeFi – Decentralized Finance

DeFi – mô hình tài chính phi tập trung phát triển dựa trên nền tảng công nghệ blockchain. Với mô hình này, người mua và người bạn thích liên kết trực tiếp với nhau mà không cần thông qua bên trung gian thứ ba. Nhờ đó thời gian giao dịch cũng tiết kiệm đáng kể, giá cả do người tham gia tự quyết định.

DAO – Decentralized Autonomous Organization

DAO là một tổ chức tự quản, vận hành theo quy tắc mã hóa consensus hoặc smart contract. Trong mô hình tự quản này, một thành viên đều có quyền tham gia biểu quyết. Đổi lại lần muốn tham gia DAO, họ phải sở hữu phần thưởng vận hành. Phần thưởng này có được khi có nhiều nhóm người cùng phối hợp tuân thủ theo một quy tắc để vận hành DAO.

Dữ liệu on – chain

Là dạng dữ liệu của một tài sản có mặt trên blockchain. Số lượng lưu trữ token, số lượng giao dịch thực hiện trong một khoảng thời gian nào đó, số lệnh mua bán coin/token,.. Đều có thể xem là dữ liệu on – chain.

Về cơ bản, dữ liệu on – chain cho phép người dùng tính toán bán tình hình tài sản hiện tại. Từ đó nhận định, phân tích xu hướng giá, chung cầu tài sản trong tương lai.

Discord

Đây là một ứng dụng cho phép trò chuyện, trao đổi thông tin gần tượng như Telegram. Tất cả người dùng đều có quyền tham gia bàn luận với cộng đồng dự án. Trên Discord, mỗi dự án bán lại tương ứng với các group nhỏ, tương ứng với từng chủ đề bàn luận. Ví dụ như group chuyên về giải trí, group thảo luận code dự án,..

Ecosystem

Ecosystem có thể hiểu là hệ thống sinh thái ứng với blockchain. Mỗi hệ sinh thái như vậy lại bao gồm nhiều sản phẩm có liên kết chặt chẽ với nhau, hoạt động trong blockchain.

Từng blockchain lại giống như một nền tảng cung cấp hạ tầng, trong một blockchain có thể đau gồm nhiều dự án. Ethereum, Terra, Binance Smart Chain,.. Là những hệ sinh thái blockchain hàng đầu thị trường hiện nay.

Fiat

Fiat hay tiền pháp định, được phát hành và quản lý đối tổ chức chính phủ. Giá trị của tuyển pháp định phụ thuộc vào khả năng sử dụng và trường lực tài chính của mỗi quốc gia, nó không có giá trị nội tại.

Hiện giờ để mua tiền điện tử, người ta vẫn phải sử dụng tiền Fiat. Trong đó, đồng USD vẫn là loại tiền Fiat quyền lực nhất thế giới, chi phối nhiều loại tùy tiện tệ khác.

Gas fee

Gas fee hay phí Gas chính là phí người dùng cần chi trả để thực hiện giao dịch trên mỗi nền tảng blockchain. Theo đó, khi cần thực hiện hành động mua, bán, hệ thống cần đưa giao dịch vào block, người dùng lúc này cần phải trả phí Gas.

Phí Gas thường tính toán dựa vào Gwei. Khi Gwei càng lớn thì phí gas lại càng cao. Tuy nhiên phí Gas cao cũng tỷ lệ thuận với tốc độ giao dịch (phí gas càng cao thì tốc độ xử lý giao dịch càng nhanh).

Gas war

Gas war mô tả hành động người dùng cố tình đẩy Gwei lên cao, tăng phí Gas để giao dịch xử lý nhanh hơn. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động trên mạng blockchain, kéo theo nhiều tình trạng người dùng khác phải trả phí Gas cao hơn. Bot tài chính thường là thủ phạm chính gây ra Gas war.

Halving

Halving – mốc thời gian phần thưởng khai thác giảm đi 50%. Chẳng hạn như với mạng Bitcoin, cứ sau 45 phần thưởng khối lại giảm đi 50%. Cơ chế Halving mô phỏng theo quá trình khai thác vàng, khi nguồn cung giảm xuống thì quá trình khai thác cũng trở nên khó khăn hơn.

Hard fork

Thuật ngữ Hard fork dùng để chỉ bản update cho hệ thống blockchain nhưng đại tạo xung đột với phiên bản trước đó. Kết quả, một nhánh blockchain mới được hình thành từ blockchain gốc.

Ngay cả blockchain lớn như Bitcoin, Ethereum cũng đều đã từng trải qua Hard fork. Mỗi đợt Hard fork xảy ra lại gây không ít xáo trộn trong cộng đồng người dùng.

ICO – Initial Coin Offering

ICO – thuật ngữ mô tả đợt phát hành lần đầu token ra trường hình. Nó tương tự nhau được kêu gọi vốn trên thị trường tiền điện tử. Với những dự án tiềm năng, nhà đầu tư nên tận dụng ICO để mua token với giá tốt.

IDO – Initial Decentralized Exchange Offering

IDO cũng là một hình thức kêu gọi vốn trên thị trường tiền điện tử. Thế năng thay vì thực hiện trên hệ thống sàn tập trung, IDO lại được triển khai trên các nền tảng phi tập trung (Polkastarter, Dao Maker,..).

IEO – Initial Exchange Offering

Thuật ngữ IEO dùng để chỉ hoạt động kêu gọi vốn thông của hình thức chào bán mã thông báo token trên sàn giao dịch. Hiện nay, Binance Launchpad là nền tảng quen thuộc hỗ trợ các dự án niêm yết IEO theo hình thức IFO.

Liquidity

Liquidity là tính thanh khoản trên sàn giao dịch DEX hoặc CEX. Khi thanh khoản cao, giá giao dịch sẽ không bị chênh lệch quá lớn, hoạt động mua bán trên thị trường diễn ra tấp nập.

Giả sử với hai loại hình tài sản thanh khoản cao là đồng BTC và ETH. Trường hợp mua vào 10.000USD, thị trường vẫn không biến động quá nhiều. Thế nhưng cũng với số tiền đó mà mua vào một loại token mới, giá token đó lập tức sẽ tăng lên. 

Liquidity Provider

Liquidity Provider xin làm người cung cấp than toàn cho hệ thống giảm phi tập trung DEX. Phần thưởng dành cho người cung cấp thanh khoản là một phần phí giao dịch, cùng với đó là một số ưu đãi khác.

Mainnet

Mainnet – một trong những thuật ngữ Crypto cho người mới cơ bản nhất. Theo đó, mainnet ở đây là mạng blockchain kiến thức ra mắt sau quá trình thử nghiệm của phía nhà phát triển.

Khi bản mainnet của blockchain chính thức đi vào hoạt động có nghĩa một đồng coin nào đó đã có blockchain riêng. Giá trị đồng coin cũng tăng lên đáng kể.

NFT – Non-fungible token

Đây là dạng mã thông báo không thể thay thế, ứng dụng phổ biến trong phát triển game, nghệ thuật,.. NFT hiện nay chủ yếu thiết kế theo tiêu chuẩn ERC721, ERC1155 hoạt động trên chuỗi blockchain Ethereum.

Stablecoin

Stablecoin – loại coin gắn với giá trị của một loại tiền tệ hay tài sản cụ thể. Vai trò chính của Stablecoin là duy trì ổn định giá trong thị trường tiền điện tử nhiều biến động.

Thông thường, Stablecoin sẽ neo theo giá trị của vàng hoặc các loại tiền pháp định như đồng USD. USDT chính là Stablecoin có giá trị vốn hóa lớn nhất trên thị trường hiện giờ.

Testnet

Testnet – phiên bản thử nghiệm của blockchain. Tại đây, nhà phát triển sẽ thử nghiệm những tính năng mới, không tác động đến giao thức hiện tại. Hầu hết các dự án coin đều phải trải qua giai đoạn testnet để chuẩn bị cho tốt nhất cho bản mainnet.

Whitelist

Whitelist – sách trắng đề cập chi tiết cơ chế hoạt động, đặc điểm kỹ thuật của từng dự án trên điện tử. Đây là tài liệu quan trọng để là đối tượng nghiên cứu tiềm năng phát triển của một dự án thì điện tử nào đó.

Yield Farming

Một hình thức canh tác lợi nhuận trong mô hình tài chính phi tập trung DeFi. Theo đó, nếu sở hữu một lượng coin / token có giá trị, bạn có thể cho vay chúng thông qua một số giao thức DeFi.

Kết luận 

Những thuật ngữ Crypto cho người mới chúng tôi vừa giới thiệu trên đây đã được tổng hợp hết sức chi tiết. Đây là phần kiến thức nền tảng đối với người mới tìm hiểu thị trường tiền điện tử. Rất hy vọng bài chia sẻ này thể dục bạn hiểu hơn về mảng Crypto!