Cổ phiếu quỹ là gì? Quy định về giao dịch cổ phiếu quỹ

Tùy từng công ty và tình hình thị trường mà các đơn vị có thể phát hành các loại cổ phiếu quỹ. Đây được đánh giá là một kênh đầu tư quan trọng. Vậy cổ phiếu quỹ là gì? Quy định về việc mua bán cổ phiếu quỹ thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về loại cổ phiếu này qua bài viết dưới đây. 

Cổ phiếu quỹ là gì?

Trước khi tìm hiểu về các quy định mua bán cổ phiếu quỹ và ưu nhược điểm của loại cổ phiếu này, chúng ta cần hiểu cổ phiếu quỹ là gì. Hiểu một cách đơn giản, cổ phiếu quỹ là một loại cổ phiếu, được phát hành bởi công ty cổ phần đại chúng. Sau khi được phát hành, cổ phiếu sẽ được chính công ty mua lại bằng nguồn vốn của mình.

Cổ phiếu quỹ là một loại cổ phiếu do các doanh nghiệp phát hành. Người đầu tư, nắm giữ cổ phiếu hay còn gọi là cổ đông cũng chính là chủ của công ty đó. Vì thế, cổ phiếu quỹ còn được biết tới như một loại cổ phiếu chung của tất cả các cổ đông trong công ty. Mỗi nhà đầu tư sẽ nắm giữ một mức % cổ phiếu khác nhau. 

Để nhận biết cổ phiếu quỹ, bạn có thể dựa vào một trong các đặc điểm như: 

• Đây là loại cổ phiếu không được trả cổ tức bằng tiền, không được thưởng/trả bằng cổ phiếu..
• Người nắm giữ cổ phiếu không có quyền biểu quyết với các hoạt động của công ty.
• Người nắm giữ không được thu mua các loại cổ phiếu mới hay mua cổ phiếu ưu đãi.
• Tổng số cổ phiếu không được vượt quá tỷ lệ vốn hóa ban đầu.
• Khi thực hiện các hoạt động mua/bán cổ phiếu, doanh nghiệp không ghi nhận lãi/lỗ mà chỉ ghi nhận việc tăng/giảm nguồn vốn. 
• Có thể hủy cổ phiếu quỹ hoặc giữ lại/bán ra khi cảm thấy cần thiết. 

Quy định về cổ phiếu quỹ là gì? 

Từ khái niệm cổ phiếu quỹ là gì, chúng ta đã phần nào hiểu về loại cổ phiếu này. Đây là cổ phiếu được rất nhiều công ty phát hành và như một kênh đầu tư hiệu quả. Tuy nhiên, giống như nhiều loại cổ phiếu khác trên thị trường, pháp luật cũng có các quy định hết sức rõ ràng về việc mua bán cổ phiếu quỹ. 

Theo quy định hiện hành, công ty sẽ không được pháp mua quá 30% tổng số cổ phần đã bán ra thị trường trước đó. Trong đó bao gồm cổ phần phổ thông đã bán, một phần hoặc toàn bộ số cổ phần ưu đãi cổ tức. Đồng thời:

• Thành viên hội đồng quản trị có quyền quyết định về việc mua lại cổ phần. Tuy nhiên, không vượt quá 10% của từng loại đã được bán trong 12 tháng trước đó. 
• Việc quyết định giá mua cổ phần sẽ do hội đồng quản trị quyết định. Với cổ phần phổ thông, giá mua lại không được cao hơn giá của cổ phần trên thị trường tại thời điểm công ty tiến hành mua lại.
• Công ty có thể tiến hành mua cổ phần của từng cổ đông. Số cổ phần được mua sẽ tương ứng với tỷ lệ cổ phần mà cổ đông đó nắm giữ trong ty. Quyết định mua lại cổ phần này phải được thông báo rõ ràng, đảm bảo tất cả các cổ đông đều nắm được thông tin trong thời hạn tối đa 30 ngày kể từ thời điểm quyết định được đưa ra. 
• Nếu cổ đông đồng ý bán lại cổ phần thì phải gửi lời đồng ý này tới công ty bằng một phương thức đảm bảo. Thời gian để cổ đông gửi lời đồng ý là tối đa 30 ngày.

Có thể bạn quan tâm: Cách định giá cổ phiếu theo các phương pháp NHANH CHÓNG 2021

Điều kiện mua và bán lại cổ phiếu quỹ theo quy định pháp luật

Để có thể giao dịch cổ phiếu quỹ, cả bên mua và bán phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định. 

Điều kiện để mua lại cổ phiếu quỹ

Một doanh nghiệp nếu muốn mua lại cổ phiếu quỹ thì cần có đầy đủ nguồn vốn. Việc xác định nguồn vốn sẽ được căn cứ vào báo cáo tài chính gần nhất của công ty đó, được kiểm toán theo quy định. 

Pháp luật cũng có các quy định cho trường hợp công ty đại chúng là công ty phát hành mua lại cổ phiếu bằng một trong các nguồn như: nguồn thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển hay các loại quỹ khác… Trong trường hợp này, việc thực hiện phải được căn cứ vào các số liệu trên báo cáo tài chính hợp lệ của công ty phát hành đó. 

Nếu công ty phát hành dùng lợi nhuận sau thuế để mua cổ phiếu thì sẽ bị giới hạn về nguồn vốn thực hiện. Trong đó, nguồn vốn được sử dụng sẽ không được vượt quá mức lợi nhuận sau thuế chưa được phân phối thông qua báo cáo tài chính hợp lệ. 

Nếu nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính thấp hơn lợi nhuận sau thuế đã được phân phối trên báo cáo tài chính, thì công ty phát hành chỉ được dùng nguồn lợi nhuận sau thuế chưa được phát hành. Trước khi sử dụng nguồn lợi nhuận này, công ty cần chuyển lợi nhuận từ công ty con về công ty mẹ. 

Điều kiện bán cổ phiếu quỹ

Trước hết, chúng ta cần lưu ý tới thời gian phát hành cổ phiếu quỹ. Theo quy định của pháp luật, các công ty cổ phiếu chỉ được phép bán cổ phiếu quỹ sau 6 tháng kể từ ngày mua gần nhất.

Trong trường hợp cổ phiếu quỹ này được bán làm cổ phiếu thưởng cho nhân viên công ty thì có thể bán sớm hơn thời hạn kể trên. Các công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của mình để sữa chữa lỗi giao dịch cũng có thể bán trước thời hạn 6 tháng. 

Việc bán cổ phiếu quỹ phải được quyết định bởi hội đồng quản trị. Việc quyết định phải thông qua phương án bán cổ phiếu cụ thể, có thời gian thực hiện rõ ràng và có nguyên tắc xác định giá cụ thể. Trước khi bán cổ phiếu quỹ, công ty cần có một công ty chứng khoán được chỉ định trước để thực hiện các giao dịch. 

Phương thức thực hiện mua bán cổ phiếu quỹ trên thị trường

Bên cạnh việc tìm hiểu cổ phiếu quỹ là gì, các công ty cũng thường quan tâm tới phương thức thực hiện việc mua bán cổ phiếu quỹ. Các công ty sẽ phải thực hiện niêm yết cổ phiếu quỹ của mình trên sở giao dịch chứng khoán khi thực hiện mua/bán cổ phiếu theo quy định. 

Nếu công ty đại chúng có cổ phiếu nhưng chưa thực hiện niêm yết giao dịch trên sở giao dịch chứng khoán thì sẽ phải thông qua một bên trung gian thứ 3 khi mua lại cổ phiếu của mình. Công ty trung gian này sẽ là một công ty chứng khoán được chỉ định. 

Trong quá trình mua bán, cổ phiếu sẽ được tính theo nguyên tắc như sau:

• Giá đặt mua sẽ nhỏ hơn hoặc bằng: giá theo chiếu + (giá tham chiếu x 50% biên độ giao động của giá cổ phiếu).
• Giá đặt mua sẽ lớn hơn hoặc bằng: giá theo chiếu – (giá tham chiếu x 50% biên độ giao động của giá cổ phiếu).

Các công ty sẽ đăng ký giao dịch cổ phiếu theo ngày bằng phương thức khớp lệnh. Lệnh giao dịch sẽ phải đạt tối tối thiểu 3% và tối đa 10% tổng khối lượng cổ phiếu giao dịch đã được đăng ký. 

Mua bán cổ phiếu quỹ làm gì?

Việc mua bán cổ phiếu quỹ sẽ có cách thực hiện khác nhau tùy vào tình hình, chính sách khác nhau của từng công ty. Thông thường, các công ty sẽ mua cổ phiếu quỹ để tối ưu khoản đầu tư, sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi một cách hiệu quả nhất. Cổ phiếu thường được mua vào thời điểm mà công ty cho rằng mức giá sẽ tăng mạnh nhất. 

Bên cạnh đó, cổ phiếu quỹ cũng là một phương pháp được sử dụng để công ty đảm bảo lợi ích cho cổ đông khi giá cổ phiếu giảm. Lúc này, trên thị trường, số lượng cổ phiếu được lưu hành sẽ giảm xuống.

Việc nguồn cung bị hạ có thể tạo thành một động lực mới giúp giá cổ phiếu tăng trở lại. Chính vì thế, các công ty thường mua cổ phiếu quỹ để tăng giá trị cổ phần cho các cổ đông. 

Do đó, để việc mua và phát hành cổ phiếu quỹ hiệu quả, bên cạnh việc hiểu cổ phiếu quỹ là gì, bạn cũng cần hiểu rõ các ưu, nhược điểm của loại cổ phiếu nãy. 

Ưu điểm của quỹ phiếu quỹ

• Giúp lấy lại niềm tin của các cổ đông khi cổ phiếu của công ty đang bị định giá thấp hơn. Từ đó tạo cơ hội để kích thích và tăng giá cổ phiếu.
• Trong trường hợp giá cổ phiếu đang giảm sâu, cổ phiếu quỹ sẽ giúp khẳng định công ty đang hoạt động tốt.
• Việc thu mua cổ phiếu giúp tác động tới xu hướng của thị trường, giúp kích cầu, tăng giá cổ phiếu hoặc giúp làm giảm tốc độ giảm giá của cổ phiếu. Từ đó giúp tình hình giao dịch sôi động và hấp dẫn hơn. 
• Như một kênh đầu tư, sử dụng hiệu quả nguồn tiền nhàn rỗi. 
• Có thể phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên thay vì ESOP. 
• Giúp cải thiện các chỉ số EPS trên thị trường.

Tham khảo thông tin cổ phiếu ESOP qua bài viết: ESOP là gì? Chính sách, chương trình phát hành cổ phiếu ESOP ra sao?

Nhược điểm khi giao dịch cổ phiếu quỹ

Dù có nhiều ưu điểm nhưng cổ phiếu quỹ cũng có một số nhược điểm: 

• Có thể ảnh hưởng tới an toàn tài chính của công ty, bị lạm dụng, gây thiệt hại cho các cổ đông khác. 
• Giảm nguồn tiền mặt, giảm chi phí cho các hoạt động khác của công ty.
• Trong một số trường hợp, việc mua cổ phiếu quỹ có thể khiến giá cổ phiếu trên thị trường tiếp tục giảm. 
• Việc công ty mua cổ phiếu quỹ có thể khiến các nhà đầu tư cho rằng khả năng tăng trưởng trở lại của doanh nghiệp bị giảm đi, làm giảm sút niềm tin của các nhà đầu tư. 

Do đó, khi mua cổ phiếu quỹ, các doanh nghiệp cần lưu ý: 

• Xem xét thật kỹ số lượng cổ phiếu cần mua. 
• Tham khảo giá cổ phiếu và từ đó đưa ra quyết định về hình thức mua, là khớp lệnh hay thỏa thuận?
• Cân đối nguồn vốn của doanh nghiệp

Khi nào doanh nghiệp nên thực hiện việc mua/bán cổ phiếu quỹ?

Mua/bán cổ phiếu quỹ là lựa chọn của rất nhiều doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh và đầu tư. Tuy nhiên, để việc mua và bán cổ phiếu quỹ hiệu quả nhất, bên cạnh việc hiểu cổ phiếu quỹ là gì, các doanh nghiệp cũng cần lựa chọn được thời điểm hợp lý.

Khi nào nên mua cổ phiếu quỹ?

Tùy từng doanh nghiệp mà thời gian mua cổ phiếu quỹ phù hợp sẽ có sự khác biệt. Tuy nhiên nhìn chung, doanh nghiệp nên lựa chọn thời điểm cổ phiếu giảm để thu mua cổ phiếu quỹ. Khi cổ phiếu giảm, số vốn cần chi ra sẽ ít hơn. Đồng thời, công ty sẽ có nhiều cơ hội để đẩy giá cổ phiếu tăng cao trở lại. 

Khi các nhà đầu tư thấy cổ phiếu được mua nhiều sẽ kích thích tâm lý mua, kích cầu, giúp lấy lại uy tín của cổ phiếu trên thị trường. Từ đó giúp các cổ động được hưởng nhiều lợi ích hơn. Ngược lại, nếu doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ khi giá đang tăng cao thì các cổ đông sẽ chịu thiệt và công ty sẽ mất nhiều vốn hơn.  

Khi nào doanh nghiệp cần bán cổ phiếu quỹ?

Vậy khi nào thì doanh nghiệp nên bán cổ phiếu quỹ? Theo các chuyên gia, thời điểm thích hợp để bán cổ phiếu quỹ sẽ là khi giá cổ phiếu đang cao hơn bằng giá trị hợp lý của cổ phiếu. Tuy nhiên, các doanh nghiệp không nên chọn thời điểm khi giá đang lên quá cao và bán với giá cao hơn nhiều so với thị trường. Bởi điều này có thể dẫn tới các phát sinh mâu thuẫn về sau giữa các cổ đông. 

Mua cổ phiếu quỹ có khó khăn gì?

Bên cạnh các ưu, nhược điểm, trước khi mua cổ phiếu quỹ, doanh nghiệp cần hiểu được cái khó khi mua loại cổ phiếu này. Để từ đó đề ra quyết sách có nên mua cổ phiếu quỹ hay không.

Hiện nay, khi quyết định thời điểm mua/ bán cổ phiếu quỹ, các doanh nghiệp sẽ rất khó để xác định được giá trị hợp lý của mỗi cổ phiếu. Hiện nay, chưa có cách nào để tính chính xác giá hợp lý của cổ phiếu. Tất cả đều chỉ mang tính tương đối và phụ thuộc vào quyết sách của ban lãnh đạo. Chính vì thế, đội ngũ lãnh đạo phải là những người có khả năng đánh giá thị trường và đưa ra quyết định vì lợi ích chung của các cổ đông trong công ty. 

Vậy để việc mua cổ phiếu hiệu quả nhất, khi mua bán cổ phiếu quỹ, doanh nghiệp cần lưu ý gì?

Một số lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ

• Việc mua cổ phiếu quỹ sẽ khiến nguồn vốn lưu động/ tiền mặt trong công ty giảm. Vì thế, chủ doanh nghiệp cần có quyết định, tính toán kỹ lưỡng. Đồng thời, doanh nghiệp cần có phương án dự phòng cần thiết cho những trường hợp có thể xảy ra.
• Khi mua/bán cổ phiếu quỹ cần cân nhắc đến quyền, lợi ích của tất cả các công đông. Tránh việc mất cân bằng lợi ích, người mua giá quá đắt, người mua giá quá rẻ.
• Cổ phiếu quỹ có thể phát hành trên thị trường bất cứ thời điểm nào, sau khi đã đáp ứng được các điều kiện theo quy định của pháp luật. Vì thế, doanh nghiệp cần có phương án phát hành cụ thể để kịp thời đưa ra thị trường vào thời điểm thích hợp nhất. 
• Cổ phiếu quỹ có thể được hủy bỏ để giảm vốn điều lệ. Tuy nhiên, việc hủy bỏ phải được sự đồng thuận của đại hội đồng cổ đông. 

Có thể bạn quan tâm: NAV là gì? Bật mí mọi thông tin quan trọng về chỉ số NAV

Có thể thấy, việc phát hành mua cổ phiếu quỹ và mua lại là một cách đầu tư có hiệu quả. Tuy nhiên, khi phát hành và mua cổ phiếu, các doanh nghiệp cần có kế hoạch rõ ràng. Hy vọng qua bài viết này của Beat Đầu Tư, bạn đã hiểu rõ hơn về cổ phiếu quỹ là gì và các quy định, điều kiện về việc mua bán loại cổ phiếu này. Chúc bạn thành công.

Mã ID: c439