ESOP là gì? Lợi ích và điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP

ESOP chắc hẳn không còn là thuật ngữ xa lạ đối với người lao động tại nhiều công ty ở Việt Nam. Đây là chính sách phúc lợi dành cho người lao động được khuyến khích triển khai tại các doanh nghiệp. Vậy hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về ESOP là gì cũng như những vấn đề liên quan đến loại cổ phiếu này trong công ty nhé.

ESOP là gì? 

ESOP là gì hay cổ phiếu ESOP là gì? ESOP là thuật ngữ viết tắt từ Employee Stock Ownership Plan là một phúc lợi việc làm cho phép nhân viên của công ty sở hữu cổ phần trong doanh nghiệp khi đạt các tiêu chuẩn đánh giá về sự đóng góp cũng như thời gian cống hiến cho doanh nghiệp. ESOP là các kế hoạch đủ điều kiện với các khoản đóng góp xác định, có nghĩa là chúng đáp ứng các tiêu chuẩn của IRS để nhận được các quyền lợi và miễn giảm thuế đặc biệt.

ESOP cho phép nhân viên tích lũy cổ phiếu của công ty trong suốt thời gian họ làm việc tại công ty và nhận được giá trị tương ứng của cổ phiếu tại thời điểm khi họ rời đi hoặc nghỉ hưu. Người lao động chuyển nhượng lại cổ phiếu cho các nhân viên khác hoặc cho doanh nghiệp.

ESOP chỉ liên quan đến một phần trong tổng thể các đợt chào bán cổ phiếu của công ty, kết nối động lực làm việc của nhân viên với thành công về tài chính mà không ảnh hưởng đến việc quản lý hoặc cấu trúc công ty.

Chủ sở hữu doanh nghiệp cũng có thể sử dụng ESOP để phân phối lại cổ phiếu có quyền biểu quyết kiểm soát doanh nghiệp, quyết định khi nào và nếu họ muốn đưa cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty vào ESOP.

Có thể bạn quan tâm: Cổ phiếu quỹ là gì? Quy định về giao dịch cổ phiếu quỹ

Mục đích các doanh nghiệp phát hành ESOP là gì?

Giải pháp khen thưởng, khích lệ hiệu quả cho nhân viên

Hiện nay, các doanh nghiệp hiện đại đã và đang ứng dụng nhiều mô hình khen thưởng động viên dành cho nhân viên của mình bằng nhiều cách khác nhau. Theo học thuyết Maslow thì nhân viên khi được công nhận giá trị của họ sẽ có thêm nhiều động lực trong công việc hơn. 

Vì thế không chỉ tặng tiền mặt, voucher,… mà các doanh nghiệp đã tạo động lực cho nhân viên bằng chính sách ESOP để công nhận người lao động sở hữu 1 phần công ty thay vì họ chỉ là người làm công nhận lương.

Điều này khiến cho nhân viên có trách nhiệm hơn với công việc theo cách tích cực và họ sẽ tự nguyện cống hiến nhiều hơn nữa nhờ chính sách khuyến khích này. 

Ngoài ra việc sử dụng cổ phiếu ESOP để làm phần thưởng cho nhân viên cũng sẽ giúp họ giảm được mức thuế thu nhập thưởng. Khi người lao động nắm giữ cổ phiếu thì họ sẽ chịu một phần trách nhiệm làm việc tốt hơn để giá trị cổ phiếu của công ty tăng trưởng ổn định bảo toàn cho lợi ích của họ. Công ty càng phát triển thì lợi nhuận ESOP của họ càng cao.

Giúp các doanh nghiệp có thể tăng vốn chủ sở hữu 

Hình thưởng thường bằng ESOP không phải là thanh toán cho nhân viên bằng tiền mặt mà thông qua lượng cổ tức này thì vốn chủ sở hữu vững được giữ nguyên để tái đầu tư vào các dự án mới.

Mặc dù người sở hữu số cổ phiếu ESOP này là người lao động nhưng doanh nghiệp được phép sử dụng quỹ này để đầu tư tìm kiếm lợi nhuận giúp tăng giá trị doanh nghiệp từ đó tăng thị giá cổ phiếu trong tương lai.

Khi người lao động muốn nghỉ hưu hoặc rời công ty thì số cổ phiếu ESOP này sẽ được chuyển nhượng từ người lao động này sang người lao động khác hoặc chủ công ty sẽ mua lại số cổ phiếu này theo giá thị trường. Chính vì thế vốn chủ sở hữu dưới hình thức ESOP luôn được duy trì theo thời gian thay vì thanh toán tiền mặt cho nhân viên khi khen thưởng.

Điều kiện để phát hành ESOP là gì?

• Công ty phát hành ESOP phải là công ty đại chúng đã được triển khai chương trình và kế hoạch phát hành cổ phiếu do đại hội đồng cổ đông đồng ý thông qua thực hiện. Số lượng cổ phiếu phát hành ESOP không được vượt quá mức 5% của tổng số lượng cổ phiếu đang lưu hành của doanh nghiệp trong vòng 12 tháng. 
• Ban lãnh đạo quản lý chương trình phát hành ESOP phải có công bố minh bạch về tiêu chí lựa chọn cũng như những nguyên tắc đánh giá, xét duyệt cho người lao động được hưởng chính sách. Đồng thời phương pháp và nguyên tắc xác định số lượng cổ phiếu của mỗi lần phát hành phải được công khai đính kèm với danh sách thông tin chi tiết của người lao động. 

• Công ty đảm bảo nguồn vốn thực hiện chương trình ESOP phải căn cứ theo số liệu của báo cáo tài chính gần nhất đã được kiểm toán. Nguồn vốn ESOP được trích từ nguồn tài chính nào cần được đảm bảo rõ ràng, minh bạch và cân đối. 
• Đối với các công ty theo mô hình tập đoàn và công ty đại chúng là công ty mẹ phát hành cổ phiếu ESOP thì nguồn vốn thực hiện ESOP không được vượt quá mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối. Các công ty này sẽ phải căn cứ vào báo cáo tài chính của công ty mẹ để thực hiện triển khai chương trình ESOP cho người lao động.

Có thể bạn quan tâm: Cách định giá cổ phiếu theo các phương pháp NHANH CHÓNG 2021

Đối với người lao động ý nghĩa chính sách ESOP là gì?

Vậy đối với người lao động thì ý nghĩa của chính sách ESOP là gì? ESOP là phúc lợi tốt nhất của các công ty dành cho người lao động với những quyền lợi ý nghĩa cho nhân viên. Khi các công ty dành tặng ESOP để khen thưởng cho bạn thì có nghĩa là bạn đang sở hữu lượng cổ phiếu của công ty. 

Tại thời điểm bạn nhận ESOP sẽ không nhận được thưởng bằng tiền mặt nhưng lợi nhuận ESOP đem đến trong tương lai có thể nhiều hơn khi bạn nhận thưởng tiền mặt. Bởi vì ESOP luôn đi đôi với sự tăng trưởng của doanh nghiệp và lợi nhuận của công ty. 

Mọi nhân viên đều có cơ hội tham gia chương trình phát hành ESOP của doanh nghiệp khi có đủ điều kiện tham gia tùy thuộc vào mỗi doanh nghiệp sẽ có những tiêu chuẩn khác nhau. 

Đối với quy định của một số doanh nghiệp, nếu người lao động đã sở hữu một lượng cổ phần thông thường thì sẽ không thể tham gia ESOP bằng hình thức cổ phiếu. Và những đối tượng này vẫn được doanh nghiệp chia sẻ lợi nhuận dưới hình thức thanh toán tiền mặt.

Khi rời khỏi công ty, người lao động có quyền giữ số cổ phần được khen thưởng từ chương trình ESOP hoặc công ty sẽ thực hiện việc mua lại bằng hình thức chuyển nhượng quyền sở hữu.

Những ảnh hưởng đến nhà đầu tư của chương trình ESOP là gì?

Khi các doanh nghiệp phát triển chương trình cổ phiếu ESOP luôn được các nhà đầu tư quan tâm. Vậy những ảnh hưởng đến nhà đầu tư của chương trình ESOP là gì? Những yếu tố để hạn chế rủi ro cho chương trình ESOP là gì?

Những ảnh hưởng của ESOP và nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu:

• Khi phát hành ESOP khiến cho tốc độ pha loãng cổ phiếu tăng lên và điều này sẽ ảnh hưởng đến thu nhập trên mỗi cổ phiếu thông thường bị giảm nếu tốc độ tăng trưởng kém hơn tốc độ pha loãng.

• Trường hợp các cổ phiếu ESOP phát hành trên thị trường với số lượng lớn sẽ tạo ra những diễn biến tiêu cực về giá cổ phiếu. Lúc này diễn biến giá cổ phiếu doanh nghiệp không còn nằm ở mức cân bằng.

Để đảm bảo được hiệu quả của chương trình ESOP đối với người lao động và hạn chế tối đa những rủi ro ảnh hưởng đến nhà đầu tư, cổ đông thì doanh nghiệp cần đáp ứng đủ 2 yếu tố: 

• Kế hoạch phát hành ESOP phải đồng bộ với sự tăng trưởng của doanh nghiệp và dựa vào tình hình hiệu quả hoạt động hàng năm để xây dựng chương trình ESOP phù hợp.
• Nên có các tiêu chí, điều kiện đi kèm phù hợp cho từng đối tượng nhận ESOP cũng như ban quản lý chương trình.

Có thể bạn quan tâm: Quỹ đầu tư là gì? Tìm hiểu các quỹ đầu tư lớn tại Việt Nam

Hy vọng những thông tin trong bài viết trên của Beat Đầu Tư đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ESOP là gì cũng như những ảnh hưởng của chính sách này đối với người lao động và nhà đầu tư. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào cần giải đáp thì bạn có thể tìm đọc thêm nhiều chủ đề trên trang web của chúng tôi nhé.

Mã ID: e361