Chi phí cơ hội là gì? Cách tính chi phí cơ hội kinh tế vi mô

Trong đời sống nói chung cũng như kinh doanh nói riêng, chúng ta luôn phải đứng trước nhiều lựa chọn. Lúc này, mọi người cần cần xem xét đến chi phí cơ hội để đưa ra quyết định lựa chọn đúng đắn nhất. Vậy, thực chất chi phí cơ hội là gì? Làm thế nào để tính toán chi phí cơ hội hiệu quả và chuẩn xác nhất?

Chi phí cơ hội là gì?

Chi phí cơ hội hay Opportunity Cost có thể hiểu là loại phí dân tộc các lợi ích của cá nhân ăn hoặc tổ chức doanh nghiệp, nhà đầu tư đã bỏ qua. Sở dĩ họ bỏ lỡ cơ hội là vì đã lựa chọn phương án này thay vì một phương án khác.

Nói cách khác, chi phí cơ hội đại diện cho chi phí sử dụng nguồn lực khan hiếm vào mục đích sản xuất hàng hàng hóa, xây dựng dịch vụ thông qua chính giá trị của cơ hội đã bị bỏ lỡ.

Tìm hiểu về nguồn lực và chi phí

Để hiểu một cách chính xác chi phí cơ hội là gì, bạn cần nắm rõ định nghĩa về nguồn lực và chi phí.

Nguồn lực

Nguồn lực (Resource) ở đây bao gồm toàn bộ các yếu tố có thể huy động để sản xuất nên một loại hình hàng hóa. Chẳng hạn như nhà máy công xưởng, hệ thống máy móc, nguyên liệu đầu vào, công nghệ,..

Tuy nhiên, nguồn lực không phải lúc nào cũng đầy đủ để phục vụ sản xuất. Khi nguồn lực trở nên khan hiếm, người ta sẽ mô tả tình trạng này bằng thuật ngữ “nguồn lực khan hiếm“.

Chi phí

Chi phí (Cost) bao gồm các hao phí liên quan đến nguồn lực nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thành mục tiêu trong sản xuất, kinh doanh. Nếu như định nghĩa theo chuyên ngành kế toán, chi phí nói chung luôn là tập hợp nhiều chi phí nhỏ hơn phục vụ cho khâu sản xuất. Ví dụ như chi phí đầu tư máy móc, công nghệ, tiền chi trả cho đội ngũ công nhân,..

Có thể bạn quan tâm: Quỹ đầu tư là gì? Tìm hiểu các quỹ đầu tư lớn tại Việt Nam

Ví dụ về chi phí cơ hội

Nếu chỉ dựa vào lý thuyết, định nghĩa về chi phí cơ hội có lẽ vẫn còn mơ hồ với hầu hết mọi người. Vậy nên, Beat Đầu Tư sẽ khái quát định nghĩa này bằng một ví dụ đơn giản dễ hiểu hơn.

Ví dụ: Bà A đang sở hữu 100 triệu đồng. Nếu như bà A đem toàn bộ số tiền đó gửi tiết kiệm thì mỗi năm tiền lãi thu về là 7 triệu đồng. Tuy nhiên nếu đầu tư vào vàng, tiền lãi mỗi năm thu được lại là 10 triệu đồng. Vậy nên, bà A quyết định đầu tư vào vàng thay vì gửi tiết kiệm. Như vậy, chi phí cơ hội bà A sở hữu lúc này là 7 triệu đồng, còn tiền lãi thực trong trường hợp này là 3 triệu đồng.

Cách tính chi phí cơ hội chuẩn xác nhất

Công thức tính chi phí cơ hội thực chất chỉ là một phép tính trừ đơn giản. Cụ thể:

OC = FO – CO

Trong công thức trên có ba đại lượng bạn cần lưu ý. Trong đó:

• OC – Opportunity cost: Đại diện cho chi phí cơ hội
• FO – Return on best foregone option: Cho biết lợi nhuận của lựa chọn tối ưu nhất
• CO – Return on chosen option: Cho biết lợi dụng của lựa chọn đã được chọn

Chính xác hơn về cách tính toán chi phí cơ, bạn hãy tiếp tục theo dõi ví dụ sau đây.

Ông B đang dự định đầu tư vào một dự án với số vốn 200.000 USD. Lúc này, ông B có 2 lựa chọn để cân nhắc:

• Lựa chọn số 1: Đầu tư 200.000 USD vào chứng khoán, dự kiến trong vòng 1 năm là 12%. Như vậy, tiền lãi sau 1 năm ông B thu được sẽ tương đương 24.000 USD.
• Lựa chọn số 2: Đầu tư toàn bộ 200.000 USD vào thị trường bất động sản, lợi nhuận dự kiến trong vòng 1 năm là 10%, tương đương 20.000 USD.

Giả sử, ông B lựa chọn phương án đầu tư số 2. Vậy chi cơ hội sẽ là 4.000 USD (24.000 USD – 20.000 USD).

Sự khác biệt giữa chi phí cơ hội và chi phí chìm

Chi phí cơ hội và chi phí chìm là hai nhân tố ảnh hưởng quyết định đến lựa chọn kinh doanh của các nhà đầu tư, doanh nghiệp. Thế nhưng chúng đã không hoàn toàn giống nhau về mặt bản chất và tác động đến quyết định đầu tư.

Chi phí cơ hội

• Về mặt bản chất: Chi phí cơ hội thực chất không phải là khoản chi thực tế. Nó chính tả tuần cơ hội đã bị bỏ bỏ lợi khi cá nhân hoặc tổ chức doanh nghiệp lựa chọn phương án này thay vì một phương án khác.
• Tác động đến quyết định đầu tư: Doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định đầu tư luôn tính đến chi phí cơ hội.

Chi phí chìm

• Về mặt bản chất: Là dạng chi phí thực tế mà mỗi cá nhân hoặc doanh nghiệp đã chi ra. Tuy nhiên lại không thể thu hồi cho dù họ lựa chọn bất kỳ phương án nào.
• Tác động đến quyết định đầu tư: Bởi bản chất không thể thu hồi nên chi phí chìm sẽ bị loại ra khi cá nhân hoặc doanh nghiệp đưa ra quyết định đầu tư.

Có thể bạn quan tâm: Tổng hợp các kênh đầu tư tài chính được đánh giá là hiệu quả nhất

Quy luật chi phí tăng dần

Quy luật luật chi phí tăng dần có thể hiểu là một cá nhân hay tổ chức dồn nhiều nguồn lực khan hiếm để duy trì một hoạt động. Và khi đó, chi phí cơ hội là tăng theo nguồn lực đơn vị được thêm vào. Quy luật này cho biết xã hội phải hy sinh một vài thứ để hướng đến sự phân chia công bằng trong hàng hóa.

Giả dụ: Ông chủ A đang sở hữu tiệm bún đậu mắm tôm với 3 đầu bếp và 5 nhân viên bưng bê. Sau đó một đầu bếp đã quyết định nghỉ việc ông A lại chưa tìm được người thay thế. Một nhân viên bưng bê lúc này phải thế chỗ vào đầu bếp đó.

Cách xử lý trên của ông A đã lúc nào đi tiền lương nhưng doanh số bán hàng hàng của cửa hàng đó có nguy cơ giảm xuống. Bởi số lượng nhân viên bưng bê bán hàng đã giảm đi 1 người. Bốn nhân viên bưng bê còn lại phải gánh vác công việc nhiều hơn.

Trong trường hợp lại có thêm đầu bếp nghỉ việc, ông A vẫn không tìm được người thay thế và phải huy động đến nhân viên bưng bê, doanh số bán hàng có thể sẽ tiếp tục giảm.

Theo như ví dụ trên, doanh thu của cửa hàng bún đậu mắm tôm đã giảm dần theo giá trị tiền lương tâm chủ trả cho đầu bếp. Tuy nhiên nó sẽ tăng trở lại nếu như ông A tìm được đầu bếp thay thế.

Một số định nghĩa khác liên quan đến chi phí cơ hội

Bên cạnh định nghĩa chính, nếu muốn hiểu hơn về chi phí cơ hội kinh tế vi mô, bạn hãy tìm hiểu thêm một số định ngay liên quan nữa nhé.

Chi phí cơ hội của vốn

Chi phí cơ hội của vốn số tiền đáng ra doanh nghiệp có thể thu về về nếu như lựa chọn phương án đầu tư tối ưu nhất. Trong mọi hoạt động kinh doanh đầu tư, việc xác định chi phí cơ hội của vốn vô cùng quan trọng. Vì nó quyết định đến lợi nhuận thu về từ quyết định đầu tư.

Có thể bạn quan tâm: Đầu tư online là gì? Top 3 kênh đầu tư online uy tín, ít vốn

Chi phí cơ hội của một hàng hóa

Chi phí vốn của một loại hàng hóa chính là lượng hàng hóa phải hy sinh. Nhằm mục đích có thêm một đơn vị của chính hàng hóa đó.

Chi phí cơ hội luôn giữ một vai trò trọng tâm, ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư kinh tế của doanh nghiệp hoặc cá nhân. Việc xác định chi phí cơ hội trong dự án đầu tư rất quan trọng, nó quyết định lớn đến lợi nhuận thu về sau quá trình đầu tư. Mong rằng từ bài viết của Beat Đầu Tư, định nghĩa về chi phí cơ hội đã được bạn hiểu chính xác hơn!

Mã ID: c346